اعتماد به نفس

قدرت تصمیم گیری با اعتماد به نفس رابطه دارد؛ هر چه انسان اطمینان بیشتری به خویشتن داشته باشد، توانایی او در تصمیم گرفتنِ به موقع مخصوصاً در موقعیت های بحرانی، بالا می رود.

قاطعیت در تصمیم گیری و همت بلند در اجرای تصمیمات از خصوصیاتی است که مدیران باید واجد آن باشند و مدیری که دارای چنین ویژگی هایی باشد، با برداشتن مشکلات از مسیر، کاروان سازمان را به سرعت به سر منزل مقصود می رساند، امام علی علیه السلام در این باره می فرمایند: «پس در این جبهه ی نبرد کمر جامه ها را محکم کنید و دامن جامه را درهم پیچید؛ آهنگ جدّی با شکمبارگی جمع نمی شود؛ چه فراوان تصمیم های روز را که خواب نابود می کند! و چقدر بسیار اراده و اندیشه ها را که تاریکی ها از بین می برد»!(1)

از ضروریات اخلاقی مدیران، داشتن «اعتمادبه نفس» است؛ یعنی ایمان به توانایی انجام کار و مطمئن بودن به موفقیت در وظایف خویش، پس کسی را به عملی بگمار که «به مرتبه و جایگاهش جاهل نباشد تا در امور به اندازه مقام خود وارد گردد که نادان به موقعیت خویشتن به مرتبه ی دیگران جاهل تر می باشد».(2)

از دیدگاه اسلام، فرار از مسئولیت و تن دادن به کارهای بی ارزش و کمتر از توان پسندیده نیست؛ فرد مسلمان می تواند با پشتکار و ایمان به خدا در جهت اهداف عالی خود قدم بردارد.

البته یک مدیرِ مسلمان بهتر است مسئولیتی را بپذیرد که با توانایی و استعدادهای او تناسب داشته باشد؛ پذیرش مسئولیت فراتر از حد توان تنها به خاطر حبّ ریاست و شهرت نیز در دین اسلام پذیرفته شده نیست.

یک مدیرِ ایرانیِ موفق علاوه بر آن که خود اعتماد به نفس دارد، این صفت ارزنده را در محیط کار نیز جاری می کند؛ به گونه ای که تمامی کارکنان اطمینان به دست آورد خویش پیدا کنند؛ زیرا سازمانی که بر پایه ی اتکا به عملکرد افراد بنا شده باشد بی شک سازمان موفقی خواهد شد؛ جهت احداث و تقویت چنین روحیه و اعتمادی، باید اهداف به صورت شفاف برای کارمندان توضیح داده شود و سپس در راه رسیدن به آرمان ها چنان عمل گردد که گویی امکان شکست وجود ندارد؛ مدیران سازمان ها بایستی این پشت گرمی و باور را ایجاد نموده و باعث شکوفایی آن شوند تا توسعه و موفقیت تحقق یابد.

همراه شدن «اعتماد به نفس» با «توکل بر خالق» و «تمسک به اهل بیت»، اکسیر گران بهایی خواهد بود که در طول یکدیگر قرار داشته و مکمّل یکدیگرند، چرا که تا مدیر، اتکا به خدا و اعتقاد به قول معصومین نداشته باشد، چنان که باید و شاید، نمی تواند اطمینان به صحت اندیشه و رفتارش داشته باشد؛ بر این اساس مدیرِ ایرانیِ مسلمان لازمه موفقیت خود را توکل، توسل و اعتماد به نفس دانسته تا در بسیاری از صحنه ها به پیروزی رسد و برای مدیریت او پشتوانه ی دائمی شود.

1) «فَشُدُّوا عُقَدَ الْمَازِرِ، وَ اطْوُوا فُضُولَ الْخَواصِرِ، لا تَجْتَمِعُ عَزِیمَةٌ وَ وَلِیمَةٌ، ما أَنْقَضَ النَّوْمَ لِعَزائِمِ الْیوْمِ، وَ أَمْحَی الظُّلَمَ لِتَذاکیرِ الْهِمَمِ» (نهج البلاغه: خطبه 211).

2) امام علی علیه السلام: «لَا یجْهَلُ مَبْلَغَ قَدْرِ نَفْسِهِ فِی الْأُمُورِ فَإِنَّ الْجَاهِلَ بِقَدْرِ نَفْسِهِ یکونُ بِقَدْرِ غَیرِهِ أَجْهَلَ» (نهج البلاغه: نامه 53).