اهمیت تصمیم گیری در اداره ی امور سازمان ها بدان حد است که علم مدیریت را دانش تصمیم گیری یا هنر تصمیم گیری نیز می گویند؛ این قرابت گاه تا بدانجا پیش می رود که تصمیم گیری و مدیریت را مترادف یکدیگر به کار می برند. (1)
هر تصمیم امکان دارد تا حدود زیادی مسیر فعالیت را تغییر دهد؛ می توان گفت که ارزش هر اراده به موفقیت عملی می باشد که بر اساس آن تصمیم شکل می گیرد؛ پس تصمیم گیری سرنوشت ساز است.
این عمل در سازمان ها، آن چنان دارای اهمیت است که تمامی عملکرد افرادی را که مجری عملیات سازمان هستند تحت تأثیر قرار می دهد؛ سنگینی این وظیفه بیشتر بر دوش مدیران بوده؛ تصمیم گیری مؤثر و مناسب از وظایف اساسی ریاست به شمار می رود؛ به گونه ای که روند رشد و تعالی و یا ایستایی و سقوط مجموعه بسته به تصمیمات بجا یا نابجای او دارد.
با آن که مهم ترین بخش ریاست، مرحله ی تصمیم گیری است، ولی آن چه در ادبیات مدیریت مورد توجه قرار گرفته، بر لحظه ی تصمیم تأکید دارد نه بر کل دوره ی عمل پیچیده و طولانی آن؛ پس تصمیم گیری را می توان فرآشد انتخاب یک گزینه از میان چند بدیل تعریف کرد و تصمیم گیری سازمانی را «فرآیند شناسایی و حل مسائل سازمان» دانست. (2)
به دیگر سخن، تصمیم گیری نوعی واکنش است که فرد یا گروه و یا سازمان، در برابر یک مسأله از خود نشان می دهد؛ به این معنی که بین موقعیت موجود و وضعیت ایده آل فاصله وجود دارد و برای رسیدن به کیفیت مطلوب باید اقداماتی صورت گیرد؛ از این روی تصمیم گیری را «هنر ره بردن از آشفتگی ها» توصیف کرده اند(3) پس «به وسیله ی تصمیم گیری صحیح، با سستی ها مقابله کنید»(4) و «سستی دل را با قوّت اراده و تصمیم معالجه نمایید».(5)راین می توان گفت که تصمیم گیری عبارت است از تلاش برای حل مشکلی معین با انتخاب و گزینش راه حلی از میان راه حل های متفاوت، مبتنی بر شرایط و بر پایه ی یک سلسله عملیات مشخص.
1) مبانی سازمان و مدیریت: ص 134.
2) اطلاعات و نقش آن در بهبود نظام تصمیم گیری کشور: ص 31.
3) سیستم های اطلاعاتی در سازمان: ج 1، ص 301.
4) امام علی علیه السلام: «ضَادُّوا التَّوَانِی بِالْعَزْمِ» (تصنیف غررالحکم و دررالکلم: ص 476، ح 10908).
5) امام علی علیه السلام: «تَدَاوَ مِنْ دَاءِ الْفَتْرَةِ فِی قَلْبِک بِعَزِیمَة» (همان: ح 10907).
