فرد مصمّم، در نخستین گام، به تعریف مسأله یا مشکل به وجود آمده پرداخته، ماهیت کار را تعیین می کند.
امام علی علیه السلام در قسمتی از سخنانشان به کمیل می فرمایند: «ای کمیل، هیچ فعل و حرکتی نیست جز این که در آن به بینش نیازمندی».(1) پس «تصمیم» و «شناخت» ارتباطی تنگاتنگ با هم دارند چرا که «تصمیم و اراده به میزان شناخت است»،(2) بر این اساس آن حضرت نحوه ی تصمیم گیری خود در مورد جنگ صفین را این گونه بیان می کنند: «همه جوانب این کار را سنجیده و ظاهر و باطن آن را زیر و رو کرده ام، برای خویش چاره ای جز نبرد یا کفر به آورده محمّد صلی الله علیه و آله و سلم ندیدم»،(3) یعنی سنجیدم و راه را شناختم و سپس بر رزم عزم کردم.
1) «یا کمَیلُ مَا مِنْ حَرَکةٍ إِلَّا وَ أَنْتَ مُحْتَاجٌ فِیهَا إِلَی مَعْرِفَةٍ» (مستدرک الوسائل: ج 17، ص 268).
2) امام علی علیه السلام: «عَلَی قَدْرِ الرَّأْی تَکونُ الْعَزِیمَةُ» (تصنیف غررالحکم و دررالکلم: ص 64، ح 800).
3) «لَقَدْ ضَرَبْتُ أَنْفَ هَذَا الْأَمْرِ وَ عَینَهُ، وَ قَلَّبْتُ ظَهْرَهُ وَ بَطْنَهُ فَلَمْ أَرَ لِی فِیهِ إِلَّا الْقِتَالَ أَوِ الْکفْرَ بِمَا جَاءَ مُحَمَّدٌ» (نهج البلاغه: خطبه 43).
